anasayfa | haberler | hakkimizda | mengi-semah | guncel | tahtaci fikralari | fotograflar | konuk defteri

hj.gif

mengi-semah

1978.jpg

12.jpg

MENGİLER:
Mengi'lere tarikat semahı da denir. Semahın oynanabilmesi için; çocuk ve gençlere öğretilir. Semahın bütün figürleri, ölçüleri aynıdır. Sözleri lirik, güzelleme türündedir. Eğlencelerde,ziyaretlerde,düğünlerdeoynanır. Özellikle Tahtacılarda mengi bir simgedir. Bir genç kız mengi oynamasını bilmeyen, gençle evlenmez.

BAZI MENGİLER:
Horasani Mengi (Eski Mengi) Bu mengi daire şekline oynanır. Özellikle yaşlılar oynar. Çalgılar: Bağlama, çöğür, cura, kemene ve köşeli davul)
Aşağıdan gelen Urum Koyunu
Selviye benzettim yarın boyunu
Kendi güzel emme bilmem huyunu
Ben bir orta boylu yardan ayrıldım.
Her daim kış gitmez, bir de yaz gelir
Çok durma belki de söz gelir
Mısırın hazinesini versem az gelir
Urum haracıda yoluna kurban
Ak gerdan üstünde çifte gülün var
Kalem kaş üstünde sümbül telin var
Ne doyup usanacak tadlı dilin var
Uğrun, uğrun yüzüme gülmeyeydin.
Tavus kuşu gibi göğsü nakışlı
Kaldırmış Üsküp'ün doğan bakışlı
Güvercin topuklu keklik sekişli
Ver Allahım ver, bir civan gönlüm eğleyim.
Bu mengi 1975 yılında Kırtıl Köyünde Felteş DUMAN'dan derlenmiştir.

TÜRKMEN MENGİSİ:
Bu mengi karşılıklı şeklinde oynanır. Yeni öğrenen çocuklar ve gençler oynar.Yine Felteş DUMAN'dan derlenmiştir.

Dere dere gidelim
Kara koyun güdelim
İkimizi görmüşler
Haydi inkar edelim.
Değirmenin bendine
Döner kendi kendine
Değirmende üç kız var
Biri benim kendime.
(NAKARAT)


Su içtim yudum, yudum
Otur karşıma dudum
Dünya hep güzel olsa
Senden kesmem umudum.
(NAKARAT)


SEVELİM MENGİSİ:
Düğünlerde ve eğlencelerde saygın kişi sevgi belirtisi olarak sevilir. Bu şöyle olur: Mengi daire şeklinde oynanırken, oyunun başını çeken kişi birden
Durur ve yere çöker, diğer oyuncularda aynı şekilde yere çökerler(çömelirler)
Sazlar da bunu görünce susar. Düğünde ise bayraktar hemen gelir. Ortaya gelir.
Ne istiyorsunuz?
Sevelim.
Kimi sevelim?
Kayınbabayı sevelim.
Kayınbaba hemen bulunur. Ortaya getirilir. Elinde bir şarap veya rakı şişesi vardır.
'Türkü gelsin'
Sazlar türküyü çalmaya başlarlar.'heey' çekilir. Kayınbaba havaya kaldırır. Havada iken elindeki şişeyi açar oyunculara içirir. Bir süre sonra yere indirilir.Bu işlem sonra tekrar eder. Bu sevelim işlemi KEKLİK OLSAM ve PINARBAŞI
ANTALYA mengileri ile oynanır. Tüm mengi'lerde ölçü 9/8 lik olur.Antalya
Yöresinde özellikle Aydınlı Tahtacılarının mengi'leri 8/8 lik ölçüde (ES) olmadan çalarlar.
Mengiler en az iki kişi tarafından oynanır. Alanın ve bilenin durumuna göre beş yüz kişi ile oynandığı görülmüştür.

   SAMAHLAR: İÇERİ SAMAHI

Bu semahı ikrarı alınmış (ehlibeyt yoluna girmiş kişiler)kişiler oynar.Musahiplik törenlerinde, kurbanlarda (İçeri kurbanı, Ölüler kurbanı), Cuma akşamlarında oynanır.Semahlar, dar ve yürütme olarak iki kısımdır. Kadın erkeği semaha davet eder. Semaha oynayacak çift dedenin veya Sazan darların önüne gelirler. Niyaz ederler.(Ya Allah, Ya Muhammet, Ya Ali) Semah oynayan çift ortaya gelince

Tekrar niyazlaşırlar. Saz çalmaya başlayınca ayaklar sol ayak başparmağı sağ ayak baş Parmağının üzerine gelecek şekilde bağlanır. Semah oynayan çiftlerin eşleri de,  aynı şekilde dar kısmı bitinceye kadar ayaklarını bağlarlar. Bu zaman beş beyitlidir.

      Yürütme kısmı(Bazı bölgelerde yeldirme de denir.) Dar bitince tekrar niyazlaşırlar. Çift bu kez karşılıklı olarak oynamaya başlarlar. Müzik ritmi

Hızlanmıştır. Ezginin içinde ŞAHLAMA dediğimiz bölümde DÖNÜVER

Uyarısı ile dönerek oynamaya başlarlar. Kendi yerlerine gelince tekrar karşılıklı

Oynamaya başlarlar. Dönme sırasında Dede’nin önüne gelince arkalarını bir saygı belirtisi olarak dönmezler. Dede’ nin önüne gelince sol ayak yerinde sayarken, sağ ayak üzerinde hafif bir zıplama ile yere eğilinir, bir selam ile

Geçiş sağlanır.

        KIRKLAR SAMAHI:

        Kırklar Semahını cem’e katılanların hepsi katılır. Bu samahta dar ve yürütme kısmından sonra Yeldirme kısmı vardır. Ezgide her ŞAH sözcüğü geçtiğinde el çırpılır. Yine FELTEŞ DUMAN’ dan aldığımız  Kırklar semahının Yeldirme kısmından bir örnek verirsek.

 

        Dovaz İmam okununca

        Kulak verip dinlemeli

        İki gönül bir olunca

        Kulak verip dinlemeli.

İki gönül bir olunca

Hızır Alim eğsiğin yetir

Rehberi erkan yetirir

Ona niyaz eylemeli   

       Ona niyaz endi haktan

       Kul korkman mı sen Allahtan

       Bu insanın çoğu bohtan

       Doğrusunu söylemeli

 

Doğrusunu söylerseniz

Derin umman boylarsınız

Bir eynicam eylerseniz

Kötülüğü neylemeli

        Kötülük kötüden çıkar

         Her ırmaktan göher mi akar

        Sultan ŞAHATAYIM samah tutar

        Ona samah oynamalı

 

Silifke yöresi halk oyunlarından özellikle Tahtacılar köylerinde oynanan Mengi ve Semah oyunları ilgi çekicidir.Mengi, Kırtıl yöresine ait eğlencelik bir oyundur. Kadın-erkek karşılıklı çift ya da tek oyuncu ile oynanmaktadır. Mengi köylerde oynanıyor ise damadı gelini, damadın babasını ya da erkek kardeşini onurlandırmak amaçlı oynanmaktadır. Oyuna saz, cura ve kabak kemani eşlik etmektedir. Tahtacıların ve diğer alevi grupların oynadığı semah, dini amaçlı saygıyı içeren bir oyundur. Semah da oynayanlara, meclise ve Hz.Ali'ye saygı amaçlı figürler yer alır. Semah, saz ve cura eşliğinde oynanır.(KAYNAK:ALİ RIZA GÜNDOĞDU)